آیا شما هم جزو افرادی هستید که شب قبل از خواب، گوشی همراه خود را چک می‌کنند؟ بد نیست نگاهی به این مطلب بیندازید.
طیف نور خورشید حاوی نور آبی است که در اکثر گوشی‌های همراه استفاده می‌شود تا در آفتابی‌ترین ساعات روز بتوانید صفحه گوشی همراهتان را ببینید. شب‌هنگام، قبل از خواب مغز با دریافت این نور از تولید نوعی هورمون به نام ملاتونین جلوگیری می‌کند که این هورمون، زمان خواب و ساعت طبیعی بدن را تنظیم می‌کند. همین اختلال در ساعت خواب، زمینه بروز بسیاری از بیماری‌های روحی و جسمی است. که قبلاً در مطلب استفاده از ابزارهای الکترونیکی تا دیروقت به خواب شما آسیب می‌رساند نحوه‌ی بر هم خوردن چرخه‌ی خواب را به طور مفصل بررسی کردیم.
تأثیرات نور آبی بر مغز و بدن
تغییر ساعت خواب موجب حواس‌پرتی در طول روز شده و روند یادگیری را کند می‌کند. همچنین کمبود خواب در طولانی‌مدت موجب تولید نوعی سم به نام نوروتوکسین می‌شود که نرون‌های عصبی را هدف قرار می‌دهد. عدم تولید ملاتونین و کمبود خواب همچنین موجب چاقی، افسردگی، اخلال در تنظیم دمای بدن، فشارخون، دیابت و حتی بروز سرطان می‌شود چون به گفته محققان بین تاریکی مطلق محل خواب و احتمال ابتلا به انواع سرطان رابطه‌ی عکس وجود دارد. این نور در شب موجب نوعی بیماری شبکیه با نام تباهی لکه زرد می‌شود که بینایی را ضعیف و حتی نابود می‌کند.
در سال ۲۰۱۳ ، موسسه پلی‌تکنیک لنسلیر از ۱۳ نفر خواست هر شب ۲ ساعت قبل خواب از تبلت خود استفاده کنند. نتایج تحقیقات مشخص کرد ملاتونین ترشح‌شده در هنگام استفاده از تبلت‌ها در حالت معمولی و با عینک آبی بسیار کمتر از حالتی است که در آن فرد از عینک با شیشه نارنجی استفاده می‌کند چون در این حالت شیشه نارنجی عینک نور آبی را عبور نمی‌دهد.
محققان دانشگاه هاروارد، تأثیر ۶.۵ ساعت نور آبی بر بدن را در مقایسه با همین میزان نور سبز مقایسه کرده‌اند و نتایج حاکی از آن است که نور آبی دو برابر بیشتر از نورسبز میزان ترشح ملاتونین را کاهش می‌دهد. به عنوان مثال زمانی که نور آبی باعث ایجاد ۳ ساعت تأخیر در ساعت خواب بدن شود نور سبز ۱.۵ ساعت تأخیر ایجاد می‌کند.
نیمه‌‌ی پر لیوان
با این‌حال، نور آبی فواید زیادی نیز دارد. این نور ساعات خواب‌وبیداری ما را تنظیم می‌کند. مغز با دریافت این نور جلوی تولید ملاتونین را می‌گیرد و این‌گونه فرمان می‌دهد که از خواب بیدار شویم. نتایج بعضی تحقیقات نشان می‌دهد دریافت روزانه یک ساعت نور خورشید موجب تنظیم تولید هورمون ملاتونین می‌شود. حتی توصیه می‌شود روزانه مدتی چشمان خود را در معرض نور خورشید قرار دهید چون نور آبی از این طریق به شبکیه رسیده و باعث تحریک غده صنوبری می‌شود که مرکز اصلی ترشح هورمون ملاتونین است. البته فوایدی که ذکر شد فقط در طول روز صدق می‌کند و دریافت نور آبی در شب توسط مغز ضررهای جبران‌ناپذیری برای سلامت روح و روانمان در پی دارد.
دکتر ریچارد هانسلر تحقیقات گسترده‌ای در این زمینه انجام داده است و اولین کسی است که مضرات نور آبی بر سلامتی را کشف کرده است.
در سال ۲۰۰۵ او و گروهی از محققان دانشگاه جان کارول، موفق به ساخت نوعی لامپ شدند که نور آبی تولید نمی‌کرد. همچنین آن‌ها نوعی عینک ساختند که نور آبی را از خود عبور نمی‌داد. امروزه انواع زیادی از این لامپ‌ها و عینک‌ها موجود است و حتی فضانوردان در ایستگاه‌های فضایی از این لامپ‌ها برای تنظیم ساعت خواب خود استفاده می‌کنند.
امروزه استفاده نکردن از گوشی‌های هوشمند، تبلت‌ها و لپ‌تاپ‌ها امری غیرممکن به نظر می‌رسد ولی حداقل می‌توانیم از اپلیکیشنهای محدودکننده نور آبی موبایل یا عینک‌های مخصوص استفاده کنیم.
صابر راستی کردار
