واژه کاربر در وب ایرانی دیگر صرفن به افرادی گفته نمی‌شود که بازدیدکنندگان یک سایت خبری باشند و یا فقط برای دانلود موزیک و فیلم راهشان را به اینترنت کج کنند. امروز سرویس‌های مختلفی در وب فارسی وجود دارند که روز به روز زندگی بسیاری از ما را به خود وابسته‌تر می‌کنند. از یک سرویس وبلاگ‌دهی گرفته تا سیستم‌های بانک‌داری شخصی و اپلیکیشن ‌های مختلف موبایل، روز به روز در حال رخنه‌ی بیشتر در زندگی شخصی ما هستند. 

ولی در این بین جای خالی بسیاری از سرویس‌ها هنوز هم حس می‌شود. استارتاپ‌های بسیاری در جهان هستند که ما به دلایل مختلف امکان استفاده از آن‌ها را نداریم و می‌توانیم با توسعه مدل بومی‌شان، کسب‌وکار موفقی ایجاد کنیم. در این سری مطالب، استارتاپ هایی را معرفی می کنم که یا هیچ نمونه‌ی ایرانی از آن ها وجود ندارد و یا اگر هم وجود داشته باشد، چندان قدرتمند نیستند و کاربران زیادی را نتوانسه‌اند جذب کنند.
آموزش
از آموزش شروع می‌کنم، به این خاطر که از همان ابتدای کار نقش بسیار پررنگی در شکل گیری وب فارسی داشته  و بخش عمده ای از وب فارسی را محتوای آموزشی از آموزش زبان و آشپزی گرفته تا آموزش های تخصصی، شکل داده است. اغلب سایت‌ها و یا بهتر است بگویم سرویس‌های آموزشی بر روی وب فارسی از ساختار مشابهی پیروی می‌کنند، بیشتر آن ها به شکل تالارهای گفتگو و وبلاگ‌های گروهی هستند؛ ولی آیا با وجود چنین امکانات گسترده‌ای روی وب فقط همین چند روش‌ آموزشی وجود دارند؟
 
دولینگو (Doulingo) : بازی کنید تا یاد بگیرید
دولینگو، اولین و شناخته شده ترین نرم افزار آموزشی است که نتوانستم نمونه‌ی ایرانی خوبی برای آن پیدا کنم. گیمیفیکیشن (به شکل بازی درآوردن) یکی از کاربردی‌ترین روش‌های آموزش در دنیای امروز است و دولینگو توانسته است به خوبی آن را پیاده سازی کند. این اپلیکیشن آموزش زبان، پس از اینکه ۴ سال از شکل گیریش می‌گذرد، بیش از ۲۵ میلیون کاربر  و ۵ میلیون کاربر فعال ماهانه دارد. 
 
نحوه‌ی کار: با استفاده از دولینگو می توانید زبان‌های زنده‌ی دنیا را از طریق بازی کردن یاد بگیرید و در یک فضای کاملا رقابتی با دوستان خود در شبکه‌های اجتماعی، سعی کنید با یادگیری واژگان و دستور زبان بیشتر، امتیازات بیشتری اخذ کنید. دولینگو به قدری جذاب طراحی شده است که استفاده از آن می‌تواند باعث ترشح آدرنالین شده و در هر ساعتی از روز شما را مجبور به استفاده از خود کند.
 
دولینگو
 
مدل درآمد:‌ در صفحه اصلی سایت دولینگو نوشته شده است که این برنامه برای همیشه رایگان خواهد بود. دولینگو برنامه ای است که با کرودفاند (سرمایه‌گذاری عمومی) در سال ۲۰۱۰ شکل گرفته است و از پرداخت درون برنامه‌ای برای برخی امکانات جزیی خود درآمدزایی می‌کند. 
 
پیشنهاد: موضوع مهم راجع به این برنامه عدم پشتیبانی از زبان فارسی است. یعنی شما اگر بخواهید بعنوان مثال زبان ترکی را بیاموزید باید از طریق زبان انگلیسی این کار را انجام دهید. ایده‌ی اول می‌تواند اضافه کردن زبان فارسی به این برنامه و یا طراحی برنامه‌ای مشابه با پشتیبانی زبان فارسی باشد، ولی مهمتر از این بررسی نحوه‌ی طراحی این برنامه برای پیاده‌سازی در دیگر انواع آموزش‌های آنلاین و استفاده از گیمیفیکیشن است. 
 
ایده‌ی مشابه: در این خصوص پیشنهاد می‌کنم، به فعالیت‌های GameDesk هم نگاهی بیاندازید. 
 
تینکی‌فیک (Thinkific) : یاد بدهید، یاد بگیرید، پول دربیاورید
 
هرکسی در هر جایی کاری را بهتر از بقیه بلد است و با یک دسترسی ساده به اینترنت و یک وبلاگ شخصی قادر به آموزش آن به دیگران خواهد بود. با این وجود فراهم کردن بستری که عموم مردم بتوانند از طریق آن دانش خود را آموزش بدهند، دوره‌های مخصوص به خود را تعریف  کنند، برنامه کلاسی بگذارند، درآمدزایی کنند و ... می تواند بسیار پرکاربرد باشد. 
 
نحوه‌ی کار: عضویت در Thinkific با انتخاب یک زیردامنه با نام کانال آموزشی تان آغاز می‌شود. سپس می توانید دوره‌های آموزشی جدید تعریف کنید و انواع محتوا را به آن اضافه کنید. با اضافه کردن شماره حساب‌تان، درآمد هر فروش به حساب شما واریز خواهد شد. همچنین تینکی‌فیک API سرویس خود را در اختیار کاربران قرار می‌دهد تا بتوانند از آن در سرویس‌های مختلف استفاده کنند.
 
مدل درآمد: نحوه‌ی درآمد تینکی‌فیک، سبک عادلانه‌ای دارد. طبق آنچه که در جدول قیمت‌گذاری این سرویس آمده است، اصلی ترین خدمات سرویس به شکل رایگان ارائه می‌شوند ولی به ازای فروش محتوای آموزشی، مبلغی بعنوان پورسانت به تینکی‌فیک تعلق پیدا می‌کند. کاربران می‌توانند  با پرداخت مبلغ ثابت ماهیانه، پورسانت کمتری به تینکی فیک پرداخت کنند و همینطور از امکانات بیشتری بهره‌مند شوند.  
 
پیشنهاد: با وجود اینکه سرویس‌های مختلفی برای فروش محتوای دیجیتال در وب فارسی راه اندازی شده است ولی هیچ یک از آن‌ها خدمات ویژه‌ای را برای افرادی که علاقه مند به آموزش هستند ارائه نمی‌دهد. (به تازگی کائسنا، ایده‌ای مشابه با این را پیاده‌سازی کرده است) سرویس های خارجی مانند تینکی‌فیک هم اولا از زبان فارسی پشتیبانی نمی‌کنند و ثانیا امکان برقراری ارتباط با بانک های ایرانی برایشان وجود ندارد، از همین رو راه اندازی سرویس مشابه می‌تواند بستر جالب و پرطرفداری برای یادگیری باشد. 
 
 
کلس‌دوجو (ClassDojo) : هوشمندانه روند تحصیل را مدیریت کنید
 
مدرسه هوشمند صرفا به معنی اتصال بوردهای الکترونیک و قرار گرفتن یک لپ تاپ بر روی میز معلم نیست. یکی از جنبه‌های مدرسه هوشمند ابزارهایی است که بتوان توسط آن‌ها فرایند رشد تحصیلی دانش آموز را در طی دوران تحصیلش زیر نظر گرفت، ابزاری که معلمان از طریق آن بتوانند، تجربه یادگیری بهتری را برای دانش آموزان فراهم کنند و اولیا لحظه به لحظه از روند رشد یا نزول فرزندانشان باخبر باشند. کلس‌دوجو به شکلی جذاب این امکان را فراهم کرده است. 
 
نحوه‌ی کار: ثبت نام معلم، اولیا و دانش آموز در این سیستم بصورت جداگانه است. هر معلم، می‌تواند با دعوت دانش آموزانش به کلس‌دوجو یک لیست از آن‌ها ایجاد کرده و به شکلی منظم نمرات آن‌ها و امتیازاتشان را در آن قرار دهد. این برنامه می‌تواند به معلم در مدیریت کلاس و همچنین در تهییج دانش آموزان کمک بسیاری کند. برای مثال هر معلم می‌تواند امتیازاتی را برای حضور به موقع در کلاس، کمک به دیگر دانش آموزان، پشتکار و ... تعریف کند. در پایان روز، هر دانش‌آموز می‌تواند وضعیت عملکرد خود را ببیند و یک کامنت برای فعالیت‌هایش از طرف معلم دریافت کند. مثلا اگر امروز وسط حرف معلم پریده است، با چک کردن برنامه روی موبایلش متوجه پیام تذکر معلمش می‌شود:‌ لطفا قبل از صحبت، اجازه بگیر! همچنین معلم‌ها با ارسال مرتب آمار مربوط به یک دانش‌آموز از طریق ایمیل و اس‌ام‌اس، می‌توانند اولیای او را از وضعیتش باخبر کنند. داستان معلمان را در استفاده از کلس‌دوجو، می‌توانید از اینجا بخوانید.
در واقع این برنامه را می‌توان گیمیفیکیشن رفتار دانش آموزان دانست. 
 
آموزش الکترونیک
 
مدل درآمد: کلس‌دوجو در حال حاضر بیش از ۲ میلیون معلم و ۳۰ میلیون دانش آموز را به عضویت خود درآورده است ولی جالب است بدانید که فقط ۵ هزار دلار برای تبلیغ خود هزینه کرده است، ۱۵ نفر کارمند دارد و تا بحال تمامی هزینه‌های خود را از طریق سرمایه‌گذاران تامین کرده است. 
 
پیشنهاد: هرچند که آموزش در کشور ما، فاصله زیادی با استانداردهای جهانی دارد ولی طراحی بستری که بتوان از طریق آن دانش‌آموز محوری را گسترش داد، می‌تواند بسیار مغتنم باشد، هرچند شما در اجرایی کردن این ایده نباید مانند کلس‌دوجو بر روی منبع مالی به نام سرمایه‌گذار، حساب باز کنید ولی با طراحی یک مدل کسب و کار خوب، می‌توانید یک ایده‌ی عالی را عملی کنید.
 
 برخی دیگر از ایده‌های آموزشی
 
اسمارت کوکی (Smart Cookie): رهبر معلمان برای موفقیت در آموزش
 
طراحی بستری مناسب برای به اشتراک گذاری محتوای آموزشی ارائه شده در کلاس‌های درسی یکی دیگر از عواملی است که به شکل گیری سیستم‌های آموزشی هوشمند کمک می‌کند. اسمارت کوکی برنامه‌ی موبایلی است که امکانات زیادی را برای ضبط کلاس درس در اختیار دانش‌آموزان قرار می‌دهد. هرچند این روش برای شرایطی مانند کشور ما که اغلب ترجیح می‌دهیم صورت مسئله حذف شود و حمل گوشی هوشمند به مدارس غیرقانونی است، ممکن است پاسخگو نباشد ولی در نهایت روش سودمندی برای مستند سازی گفته‌های معلمان در کلاس درس است. 
 
تاپ هت (Top Hat):‌ دانشجویان‌تان را هیجان زده کنید
 
با استفاده از تاپ هت دانشجوبان می‌توانند محتوای ارائه شده را در داخل گوشی‌های هوشمند خود ببینند، به سوالات مطرح شده از سوی استاد پاسخ بدهند و جزوات را به شکل لحظه‌ای دریافت کنند. این ایده هم امکان استفاده‌ی مفید از گجت‌های شخصی در محل تحصیل را می‌دهد و هم هزینه‌ی راه‌اندازی شبکه‌ را به حداقل می‌رساند. 
amplify نیز ایده‌ای مشابه در این زمینه است.
 
این‌ساید ترک (Inside Track): رشد جامعه در گرو رشد دانش‌آموزان
 
این‌ساید ترک ایده‌ای مشابه با کلس‌دوجو دارد ولی با تحلیلی دقیق‌تر و امکانات بیشتر برای دانشجویان طراحی شده است. این برنامه امکان تحلیل لحظه‌ به لحظه‌ی فعالیت‌های دانشجو و پشتیبانی از او را می‌دهد. این برنامه از ابزارهای مختلفی مانند اس‌ام‌اس، شبکه‌های اجتماعی و ... استفاده می‌کند تا هر لحظه همراه فرایند پیشرفت دانشجو باشد و انگیزه‌ی او را برای ادامه‌ی مسیر تقویت کند. 
 
پروسکی (Prosky):‌ با انجام پروژه‌های واقعی، یاد بگیرید
 
پروسکی بستری را فراهم کرده است که دانش‌جویان با حضور در پروژه‌های واقعی، مهارت‌های لازم را میاموزند. 
 
علاوه بر این‌ها وب‌سایت‌های زیادی وجود دارند که محتوای آموزشی را به شکل دوره‌هایی در حوزه‌های مختلف منتشر می‌کنند که از جمله بهترین‌های آن‌ها می‌توان به Creative Live، Coursera، Khan Academy و Udacity اشاره کرد. 
 
در نهایت
هدف از  مطرح کردن این ایده‌ها صرفا کپی برداری محض از آن‌ها بر روی وب فارسی نیست، بلکه هدف آشنایی با فعالیت‌هایی است که در زمینه‌های مختلف در دنیای کسب‌وکارهای نوپا در حال شکل گیری است. اگر شما هم استارتاپی را در حوزه‌ی آموزش می‌شناسید که ایده‌ی نابی دارد، حتما برای ما ارسال کنید.