قانون کپی‌رایت هرچند در کشور ما چندان جدی گرفته نمی‌شود اما در اروپا و آمریکا اهمیت بسیاری دارد و همواره دعوا بر سر آن زیاد بوده است. از تعطیلی سایت‌های ارائه‌کننده‌ی موسیقی و فیلم رایگان گرفته تا تورنت که در دهه‌های اخیر به دشمن درجه یک شرکت‌های تولیدکننده‌ی محتوای سرگرمی تبدیل شده است.
بیت‌تورنت که آن را به اختصار تورنت می‌گوییم، پروتکلی برای به اشتراک‌گذاری فایل‌های حجیم در اینترنت است که در آن کاربران به جای اتصال به سایت و دانلود از سرورهای آن، مستقیما به یکدیگر متصل می‌شوند. در واقع یک کاربر فایلی را در شبکه‌ی تورنت به اشتراک می‌گذارد، هر قطعه‌ای از فایل به شکل ویروسی بین کاربران آنلاین توزیع می‌شود و یک نفر می‌تواند از شبکه برای دانلود قطعه قطعه آن فایل استفاده کند.
تا اینجای کار تورنت باعث می‌شود تا ارسال و دریافت فایل با سرعت بسیار بیشتر و خیلی آسان انجام بگیرد، اما مشکلی که در این میان مطرح می‌شود مربوط به قوانینی است که با این روش نقض می‌شود.
شرکت‌های بزرگ تولید کننده‌ی محتوا و غول‌های فیلم‌سازی در سال ۲۰۰۶ اعلام کردند که سایت‌های اشتراک فایل با در اختیار گذاشتن رایگان فیلم‌های‌شان، ۶.۱ میلیارد دلار به این صنعت ضرر مالی وارد کرده‌اند. در این میان پایرت بی سایتی بود که بیشترین تاکید روی آن انجام می‌شد. قوانین کپی‌رایت موجود در سوئد و فشاری که هالیوود به پلیس این کشور وارد می‌کرد باعث شد تا مخالفت‌های جدی با پایرت بی آغاز شود.
گاتفرید سوارتهولم، فردریک نیج و پیتر ساند پایرت بی را در سال ۲۰۰۳ و با هدف مبارزه علیه قانون‌های دست و پا گیر کپی‌رایت راه‌اندازی کردند. طولی نکشید که پایرت بی به مرجع شماره یک دانلود محتوای غیر قانونی تبدیل شد. این وب‌سایت در سال ۲۰۰۸ ۹۷ امین وب‌سایت پربازدید دنیا براساس الکسا بود. در سال ۲۰۰۹ نیز که صاحبان این سایت محکوم شدند پایرت‌بی تقریبا ۲۲ میلیون کاربر داشت. مستند The Pirate Bay Away From Keyboard یک فیلم بسیار زیبا در رابطه با صاحبان این سایت می‌باشد که در ادامه بخش‌هایی از آن را با شما به اشتراک گذاشته ام.
آیا دزدان دریایی برای رسیدن به آزادی اینترنت تلاش می‌کند و یا فقط یک سایت دریافت غیر قانونی محتوا است؟
جدال بر سر پایرت بی که برای دسترسی آزاد به محتوا ایجاد شده است، مسلما تمامی نخواهد داشت. نکته اینجاست که هیچ فایل صوتی یا تصویری که مشمول قانون کپی‌رایت می‌باشد، در سرورهای این سایت ذخیره نمی‌شود. سرورهای پایرت بی حاوی فایل‌های تورنت هستند که کاربر را به فایل‌های کتاب، موسیقی، فیلم و نرم افزاری که کاربران دیگر بر روی کامپیوتر خود دارند، وصل می‌کند. در واقع پایرت بی کار یک موتور جستجو را انجام می‌دهد. به همین علت مسئولین سایت اتهام خود را برای نقض قانون کپی‌رایت قبول نمی‌کنند.
اتحادیه‌های فیلم‌سازی معتقدند پایرت بی کاربران را به سمت فایل‌های دارای حق کپی‌رایت هدایت می‌کند. برای همین هم تلاش می‌کنند تا جلوی فعالیت این سایت را به هر نحوی بگیرند. در سال ۲۰۰۷ میلادی تعدادی ایمیل خصوصی در فضای اینترنت منتشر شد که نشان می‌داد بسیاری از شرکت‌های مطرح فیلم‌سازی مثل سونی، پارامونت، فاکس و یونیورسال هکرهایی را استخدام کرده‌اند تا به سرورهای پایرت بی حمله کنند. در سال ۲۰۰۶ بعد از اینکه هکرهای سونی و شرکت‌های تولید کننده محتوای سرگرمی نتوانستند این سایت را هک کنند، پلیس سوئیس به صورت فیزیکی به این وب سایت آسیب رساند و تجهیزات کامپیوتری این افراد را مصادره کرد. در سال ۲۰۰۹ نیز دادگاه سوئد چهار نفر از مدیران پایرت بی را مجرم شناخت و به زندان محکوم کرد. در واقع آمریکا سوئد را تهدید کرده بود که اگر با این افراد برخورد جدی نکند این کشور را تحریم خواهد کرد.
در انگلیس نیز از ISP ها خواسته شد تا این سایت را مسدود کنند، درست مانند کاری که برای جلوگیری از گسترش پورنوگرافی کودکان در وب انجام می‌گیرد. اما پیاده‌سازی این حکم برای اپراتورها سخت است چون اداره کنندگان پایرت بی و یا هر داوطلب دیگری می‌تواند این سایت را در هر آدرس دیگری دوباره احیا کند. سایت‌های مشابه دیگری هم وجود دارد که فعالیت‌های شبیه پایرت بی را انجام می‌دهد. برای سانسور تورنت به ابزاری نیاز است که بتواند هر بیت از تورنت را مسدود کند مانند کاری که فایروال بزرگ چین انجام می‌دهد.
اما مسدود کردن هر وب‌سایت صرف نظر از اینکه محتوای آن قانونی است یا خیر، آزادی بیان را محدود می‌کند.
متیو پرینس، مدیر عامل شرکت CloudFlare می‌گوید:
درست مثل این است که بگوییم چون اتفاقی بد است باید آن را کلا از فضای اینترنت حذف کنیم. حذف این اتفاقات، مشکل اصلی ما نیست. مشکل اصلی این است که چه قانونی مرز میان خوب و بد را مشخص می‌کند.
آیا پایرت بی قانون کپی‌رایت را نقض می‌کند؟
پاسخ این پرسش، هم آری است و هم نه. در واقع بستگی به این دارد که چه چیزی را از تورنت دانلود می‌کنید. روی شبکه تورنت هم فایل‌هایی که دانلودشان هیچ مشکلی ندارد و هم فایل‌هایی که دارای حق کپی‌رایت هستند، وجود دارد. از آنجا‌یی که تشخیص شخصی که فایل‌های بدون مجوز را در شبکه قرار داده، سخت است، مسئولیت دانلود فایل‌های دارای حق کپی‌رایت تنها بر عهده خود کاربر است. بیشتر اوقات یک سایت اشتراک فایل نمی‌تواند جلوی فایل‌های ناقض کپی‌رایت و غیر قانونی را بگیرد. به هر حال فایل‌های به اشتراک گذاشته شده توسط کاربران آپلود شده‌اند.
نکته اینجاست که این سایت میزبان فایل‌های قانونی هم هست. گرچه پایرت بی اغلب برای اهداف غیر قانونی استفاده می‌شود، افراد زیادی هم هستند که از تورنت برای به اشتراک گذاری فایل‌های حجیم و در عین حال قانونی استفاده می‌کنند. مسدود کردن پایرت بی دسترسی یه این فایل ها را برای همه محدود می‌کند.
ویدئویی که که در ادامه خواهید دید بخش‌هایی از مستندی است که در مورد پایرت بی ساخته شده است. در این مستند پرسش‌های خوبی درباره قانون مالکیت معنوی و اینترنت فاقد حکومت بیان شده است که بیننده را به تامل می‌اندازد.
مسدود کردن پایرت بی و یا سایت‌های مشابه راه حل خوبی نیست. به نظر می‌رسد ایده‌آل تر از همه این باشد که دولت‌ها بستری را بوجود بیاورند که هم کاربران و هم صاحبان اثر را راضی نگه دارد. شاید پایرت بی برای کاربری مثل من که دوست ندارد در جستجوی یک فیلم یا محتوا با عبارت این محتوا برای کشور شما در دسترس نیست، روبرو شود، راه حل خیلی خوبی باشد.
نظر شما چیست؟ آیا وجود تکنولوژی‌های مانند پایرت بی منجیان آزادی ما هستند و یا دزدان دریایی‌مان؟
من و شما اگه سازنده‌های فیلمی بودیم که میلیون‌ها دلار براش خرج کرده بودیم قطعاً از دیدن دانلود غیر قانونی اون و درواقع ضرری که به ما میرسه خوشحال نمیشدیم! ولی در عین حال الآن که ما توی ایران هستیم از تقریباً تمام جهات وجود چنین چیزی به نفعمون میشه.