غیرممکن است اهل استفاده از کامپیوتر و اینترنت باشید و اسم ویکیپدیا به گوشتان نخورده باشد و یا در جستجوهای خود به ویکیپدیا نرسیده باشید. ویکیپدیا بزرگترین دانشنامهی آزاد تحت وب جهان است. این دانشنامه به زبانهای مختلفی در وب قابل دسترس است. هر کس بخواهد میتواند به صورت رایگان در این دانشنامه ثبت نام کند و به ثبت مقاله و یا انجام ویرایش با نام خود بپردازد.
شاید این موضوع که این دانشنامه با این حجم عظیم بتواند روزی به یک مرجع چاپی تبدیل شود برای ما غیر قابل تصور باشد. اما جالب است بدانید که شخصی به نام مایکل مندیبرگ (Michael Mandiberg) تصمیم گرفته است که ویکیپدیای انگلیسی را به یک مرجع چاپی تبدیل کند.
مایکل مندیبرگ (Michael Mandiberg) هنرمندی است که در مرکز تحصیلات تکمیلی دانشگاه نیویورک تدریس میکند. او در طی سه سال گذشته کاملاً مشغول انجام پروژهی چاپ ویکیپدیا شده است که ممکن است یکی از بزرگترین ماجراجوییهای دیجیتالی را رقم بزند. تعداد کتابهای چاپ شده از این مرجع تاکنون به ۷۶۰۰ جلد رسیده است. بیشک این پروژه یک پروژهی بسیار عظیم است و زمان بسیار زیادی برای عملی شدن نیاز دارد.
مندیبرگ در مصاحبهی اخیر خود گفته است:
هنگامی که این پروژه را آغاز میکردم بسیار متعجب بودم و این سؤال همواره ذهن مرا به خود مشغول کرده بود که اگر من ویکیپدیا را به مراجع چاپی تبدیل کنم چه اتفاقی خواهد افتاد؟
قبل از آغاز پروژهی عظیم ویکیپدیا و به منظور ایجاد درک کاملی از این پروژه نمایشگاهی با نام " از Aaaaa تا Zzzzz " در گالری دنی (Denny) برگزار شد. با برگزاری این نمایشگاه وبسایت Lulu.com نیز آغاز به کار کرد. این وبسایت اخبار مربوط به این پروژهی بزرگ را تحت پوشش قرار میدهد.
به منظور ایجاد یک دید کلی از این پروژه و سهولت درک آن سراسر دیوارهای این نمایشگاه با کاغذ دیواری به گونهای خطکشی شدهاند که تمام جلدهای این مجموعه تحت پوشش قرار گیرند و با قرار دادن مهرههایی جلوی جلدهای چاپ شده میزان پیشرفت پروژه مشخص میشود. در حال حاضر مهرههای قرار داده شده در این نمایشگاه ۱۹۸۰ جلد اول مجموعه را نشان میدهد. البته ۱۰۶ جلد از این کتابها که هریک بالغ بر ۷۰۰ صفحه است نیز مکمل سایر جلدها هستند.
البته خود آقای مندیبرگ یکی از عوامل کارکشته و مجرب ویکیپدیا است. که نزدیک به ۲۰۰۰ ویرایش به نام خود در ویکیپدیا دارد. او در مورد پروژهی خود میگوید:
همه میدانند که ویکیپدیا مجموعهی بسیار بزرگی است، بنابراین برای تبدیل به یک کتاب بزرگ زمان بسیار زیادی لازم دارد. البته برای درک اینکه این مجموعه چقدر بزرگ است لازم نیست ما لزوماً همهی جلدهای آن را ببینیم. حتی اگر ما یک قفسه پر از کتاب داشته باشیم نیز مغز ما میتواند بزرگی این پروسه را تصور کند.
وقتی آقای مندیبرگ برای تکمیل پروژهی خود برای اولین بار به سایت Lulu.com نزدیک شد. دن دیلون (Dan Dillon) معاون رئیس این شرکت که کمکهای فنی و مالی به پروژه میکند و همچنین بازاریابی انجام میدهد، در اینباره گفت:
کمتر پیش میآید که کسی پیدا شود و بگوید من میخواهم برای تهیهی نسخهی چاپی بزرگترین دستاورد معرفتی بشر از وبسایت شما استفاده کنم.
کاترین ماهر (Katherine Maher) مسئول ارشد ارتباطات در ویکی مدیا میگوید:
پروژهی آقای مندیبرگ مانند یک دانشنامهی دیجیتال در حال تکامل است. در واقع این پروژه مثل "ژستی در دانش" است. بهعلاوه واقعیت این است که دانش، توانایی ما را برای نگهداری حجم عظیمی از دادهها در قفسههای کتاب فراتر میبرد.
هر چند ممکن است نصب و راهاندازی نمایشگاهی که در گالری دنی انجام گرفته است " از Aaaaa تا Zzzzz " عنوان گرفته باشد. اما زمان زیادی طول میکشد تا دانشنامهی آقای مندیبرگ به حرف A برسد. زیرا در ابتدای این مجموعه جدولی با ۹۱ مطلب که نزدیک به ۱۱.۵ میلیون مقاله در آن لیست شده است، وجود دارد. ۳۶ جلد از آن نیز مربوط به فهرست همکاریهای انجام شده با ویکیپدیا است که تنها نزدیک به ۷.۵ میلیون نام کاربری در آن وجود دارد که بین این اسامی کسانی هم هستند که از زمان ایجاد ویکیپدیا یعنی سال ۲۰۰۱ تا کنون فقط یک ویرایش در آن انجام دادهاند.
آقای مندیبرگ میگوید:
دستهبندی کلمات در این مجموعه به شکل الگوریتمیک صورت میپذیرد. بنابراین برخی موضوعات با وجود همهی تناقضات ممکن در یک دستهبندی یا گروه قرار داده میشوند.
در صورت تمایل به خرید هر جلد از این دانشنامه را میتوان به قیمت ۸۰ دلار از سایت Lulu.com سفارش داد. برخی از جلدهای انتخابی نیز در گالری مذکور به قیمت ۶۸ دلار فروخته میشوند. البته هر جلدی از ویکیپدیا که تمام میشود عنوان آن در توییتر @PrintWikipedia قرار میگیرد. در سایت نیز قسمتی با نام "همین الآن این مجموعه را بخرید" تعبیه شده است که در صورت تمایل میتوانید کل این مجموعه را از این بخش به قیمت ۵۰۰۰۰۰ دلار سفارش دهید.
البته آقای مندیبرگ میگوید:
سفارشها به قدری زیادند که تهیهی تمام آنها بسیار مشکل است. اما من دوست دارم به شکلی نمادین اعلام کنم که میتوانید این مجموعه را همین الآن سفارش دهید.
حیف نیست این حجم از کاغذ که قراره صرف این پروژه بشه؟