زمانا

امروزه صنایع نفت و گاز با چالش های زیادی روبرو هستند. افزایش هزینه‌ی استخراج نفت و سیاست های دولت برای انتخاب مناطق حفاری، شرکت های نفتی بزرگ را با مشکلات زیادی روبرو ساخته است. نیاز به درک درست از منابع زیرزمینی نیز باعث شده تا این شرکت‌ها به دنبال جمع آوری اطلاعات بیش‌تر و کامل‌تری در این حوزه باشند. با توجه به این مسائل و افزایش روزافزون تقاضای انرژی، نیاز به استفاده از تکنولوژی های جدید برای تولید انرژی از منابع نفتی احساس می‌شود. در این میان شرکت‌های بزرگی وجود دارند که با استفاده از ابَرداده‌ها (بزرگ داده - حجیم داده - بیگ دیتا) سعی می‌کنند تا وضعیت کسب‌وکار خود را بهبود بخشند. در واقع ابَرداده‌ با کمک به یافتن منابع هیدروکربونی و ارائه‌ی جزییات بیشتر، نقش عمده‌ای را در بهبود فرآیند بهره‌برداری و تولید انرژی از این طریق ایفا می‌کند.

اصطلاح تحلیل ابَرداده به تجزیه‌وتحلیل های پیچیده‌ی کامپیوتری گفته می‌شود که بر روی خیل عظیم داده‌های اطراف‌مان انجام می‌شود. این فناوری در چند سال اخیر در توسعه‌ی کسب‌وکارهای زیادی استفاده شده و صنعت نفت نیز از این قاعده مستثنی نیست.

برای مثال شرکت شل (Shell)، یکی از بزرگترین شرکت های نفتی جهان است که تلاش می‌کند با پیاده‌سازی ایده‌ای به نام "میدان نفتی اطلاعات محور" هزینه‌های حفاری خود را کاهش دهد.

براساس نظرسنجی که در مایکروسافت صورت گرفته است، حدود ۹۰ درصد از شرکت های نفتی بزرگ به این نتیجه رسیده‌اند که استفاده از سیستم‌های آنالیزکننده و شبکه‌ی تلفن همراه و اینترنتِ اشیا به بهتر شدن کسب‌وکار آن‌ها کمک کرده است. برای مثال پیدا کردن ذخایر نفتی جدید به هزینه، نیروی انسانی و تجهیزات زیادی نیاز دارد. به طوری‌که برای احداث یک چاه نفتی بیش از صد میلیون دلار بودجه لازم است. با این اوصاف اگر یک چاه نفتی بعد از احداث به هیچ منبعی نرسد، ضرر بسیاری برای صاحب ان خواهد داشت.

این در حالی است که با استفاده از تکنولوژی های جدید می‌توان راه حل های مناسبی را برای جلوگیری از این مشکلات اجرا کرد. برای مثال مهندسان با استفاده از تکنیک های لرزه نگاری و فرستادن موج های مکانیکی به لایه های مختلف زمین، از محل و کیفیت مخازن نفتی آگاه شده و سپس برای حفاری اقدام می‌کنند.

شرکت شل با همکاری شرکت اچ پی از کابل های فیبر نوری برای ارتباط حسگرها و سرورهای اختصاصی خود استفاده می‌کند. این حسگرها در واقع تصویر دقیقی را از آنچه در زیر زمین است، به ما می‌دهند.

با استفاده از ابَرداده می‌توان از نحوه‌ی عملکرد تجهیزات نیز آگاه شد و از خرابی آن ها جلوگیری کرد. ماشین آلاتی که در حفاری ها استفاده می‌شوند ممکن است در طولانی مدت دچار ساییدگی و آسیب شوند و به یکباره از کار بیافتند. برای مقابله با این امر حسگرهایی روی این تجهیزات تعبیه می‎شود تا عملکرد آن ها را آنالیز کند. با این شیوه می‌توان به طور موثری خرابی دستگاه‌ها را به حداقل رساند و هزینه‌های ناشی از آن را کاهش داد.

جیلیان گابی، رییس تیم بهبود طرح‌های اجرایی بی‌پی، می‌گوید:

صنعت نفت و گاز یک بخش بسیار پویاست که نیاز به پرسنل و تجهیزات زیادی دارد. هر راه حلی که  به اطمینان از درستی دارایی های ما و کم شدن اختلال در تولید کمک کند، برای ما بسیار مفید خواهد بود. شرکت بی‌پی به شدت روی استفاده از فناوری‌هایی که ابَرداده در اختیار قرار می‌دهد تاکید می‌کند زیرا می‌توان با شناسایی شرایط غیر عادی و برنامه ریزی برای تعمیر و نگه‌داری، سیستم‌ها را به صورت موثرتری مدیریت کرد.

ابَرداده علاوه بر فرآیند اکتشاف در حمل و نقل، پالایش و توزیع مواد نفتی نیز کمک بسیاری به شرکت‌ها می‌کند. ظرفیت پالایشگاه‌ها محدود است و برای قابل استفاده شدن مواد استخراجی باید اقدامات زیادی روی آن ها انجام شود. این فرآیند هزینه بر است و شرکت‌ها تلاش می‌کنند تا بودجه‌ی کمتری را برای آن صرف نمایند. برای این کار از الگوریتم‌های پیچیده‌ای برای محاسبه‌ی هزینه تولید سوخت از روی اطلاعاتی مانند تعیین تقاضا و تخصیص منابع استفاده می‌شود که برای مثال قیمت سوخت در پمپ بنزین‌ها را مشخص می‌سازد.

به هر حال دیر یا زود تمامی این منابع تجدید ناپذیر تمام خواهند شد و ما در نهایت همه‌ی نفت و گاز موجود در زیرِ زمین را مصرف خواهیم کرد. علاوه بر اینکه این موضوع یک نگرانی زیست محیطی برای همه محسوب می‌شود، نگرانی دوچندانی برای شرکت های نفتی است که روزی منبع درآمدی خود را از دست خواهند داد. بنابراین باید عمیق‌تر به مسئله نگاه کنند و چاره‌ای بیاندیشند. واقعیت این است که این شرکت ها برای دستیابی به مزیت های رقابتی باید از ابَرداده استفاده کنند. زیرا با استفاده از تجزیه‌وتحلیل داده های جمع‌آوری شده می‌توان در جزییات دقیق‌تر شد و نتایج بهتری را بدست آورد. تصمیم گیری بر این اساس بهبود زیادی را در عملکرد شرکت به وجود آورده و اقبال زیادی را به همراه خواهد داشت.