با اصلاحات انجام شده توسط رائول کاسترو (Raul Castro) و عادی‌سازی روابط با ایالت متحده، کوبا در آستانه ورود به عصر جدیدی است. این کشور با وجود فرهنگ پویای خود، چندین دهه است که از لحاظ اقتصادی در رکود به سر می‌برد.
مردم کوبا از لحاظ دسترسی به اینترنت هنوز هم در پایین‌ترین رده قرار دارند، اما پس از اتفاقات اخیر از جمله برداشتن تحریم‌ها توسط آمریکا، بازدید مقامات گوگل از این کشور و تصمیم نتفلیکس برای ارائه‌ی خدماتش در کوبا، به نظر می‌رسد دسترسی مردم کوبا به اینترنت نیز وسیع‌تر خواهد شد.
در این مقاله سعی داریم جزئیاتی از وضعیت کنونی کوبا در این لحظه‌ی خاص و قبل از تغییرات مهم را بررسی کنیم.

هم‌اکنون اتصال به اینترنت در کوبا چگونه است؟

وقتی در مورد فیلترینگ‌های  اینترنت در برخی کشورها به عنوان مثال "فایروال بزرگ چین" و یا فیلتر بودن یوتیوب می‌شنویم اولین چیزی که به ذهن‌مان خطور می‌کند، محدودیت‌های آشکار در این کشورها است. اما وضعیت کوبا با سایر کشورها متفاوت است، در این کشور عدم سرمایه‌گذاری روی شبکه‌های ارتباطی و کم‌کاری مسئولان عامل اصلی دست‌نیافتنی شدن اینترنت برای اکثریت مردم است.

در کوبا تنها به سه طریق می‌توان به اینترنت متصل شد: کافی‌نت‌ها، وای‌فای هتل و اینترنت محل کار. هزینه‌ی دسترسی به اینترنت در هتل‌ها و هم‌چنین کافی‌نت‌ها به شدت بالاست، برای هر ساعت دسترسی به اینترنت ۶ تا ۹ دلار باید هزینه کنید. برای کشوری که میانگین درآمد در آن حدود ۲۰ دلار در ماه است این هزینه به شدت زیاد است و همین باعث شده که کوبایی‌ها جزو کمترین استفاده کنندگان اینترنت در جهان باشند.

اینترنت کافی‌نت‌های دولتی توسط یک شرکت ملی به نام اتکسا (ETECSA) ارائه می‌شود، برای بسیاری از کسانی که به محل کار دسترسی ندارند تنها گزینه برای دسترسی به اینترنت استفاده از اینترنت کافی‌نت‌های دولتی است چون در خانه‌ها عملا اینترنت وجود ندارد (اگرچه دولت وعده‌ی آن را برای آینده داده است.)

internet cafe

از آن‌جا که پهنای باند دسترسی به اینترنت در کوبا بسیار پائین است، لذا مقامات ترجیح می‌دهند در مکان‌های جمعی با شبکه‌های یکسان به اینترنت دسترسی داشته باشند.

در تمام مدتی که از اینترنت کند هتل‌های کوبا استفاده می‌کنید گردشگرانی را خواهید دید که از مشکلات دسترسی به شبکه شکایت دارند. این شکایات فقط برای سرعت کم و یا عدم دسترسی به شبکه نیست، بلکه بسیاری از افراد نمی‌توانند به گوگل دسترسی داشته باشند، هات‌میل در اکثر اوقات کار نمی‌کند و در بسیاری از مواقع مشکل عدم‌اتصال SMTP به سرور وجود دارد. گزینه سوم برای اتصال به اینترنت، محل کار است. اما کاملا واضح است که اینترنت محل کار همیشه در دسترس نخواهد بود و فقط در ساعت کاری برای کارهای معین می‌توان از آن استفاده کرد.

نرم‌افزارها و خدمات تحت وب در کوبا

استفاده از فیسبوک و سایر رسانه‌های اجتماعی به شدت رایج و در عصر کنونی ضروری است، اما به دلیل انتقال میزان داده‌ی زیاد، مردم کوبا قادر نیستند از این رسانه‎‌‌‌ها به خوبی استفاده کنند. رسانه‌های اجتماعی مانند فیسبوک در کوبا مانند یک دایرکتوری دفترچه تلفن دیده می‌شود و نمی‌توان از آن برای تعاملات قوی استفاده کرد.
کوبایی‌هایی که گوشی هوشمند دارند مجموعه‌ی نسبتا محدودی از برنامه‌ها را دارند، حتی در بین آن‌ها افرادی را می‌توان مشاهده کرد که برنامه‌‌ی توییتر را نصب کرده ولی هنوز موفق نشده‌‌اند که از آن استفاده کنند.

نبوغ کوبایی‌ها در برنامه‌نویسی و هک  زبان‌زد است. جوانان مبتکر کوبایی برای حفظ درآمد و هم‌چنین دسترسی به اینترنت راه‌حل‌های مناسبی پیدا کرده‌اند و قادر هستند تا محدودیت‌های اعمالی توسط دولت را دور بزنند. تعدادی از آن‌ها از یک لپ‌تاپ برای دسترسی به شبکه استفاده می‌کنند و سپس آن را به یک سرور تبدیل می‌کنند و با دستگاه‌های اضافی به آن متصل می‌شوند و برخی هم در اواخر شب زمانی که مدیر شبکه‌ها خوابند، وارد شبکه‌ی خصوصی می‌شوند و به اینترنت دسترسی پیدا می‌کنند و ... .

internet cuba

ماتیلو (یکی از شهروندان هاوانا) به نمایندگی از کوبایی‌ها می‌گوید:
مردم کوبا هم مانند همه‌ی مردم دنیا می‌خواهند آنلاین باشند و با هر کس دیگری در جهان تعامل داشته باشند، ما می‌خواهیم به بخشی از وب‌سایت‌ها و تعاملات مفید در جهان بپیوندیم.
برخی از افراد مانند سناتور مارکو روبیو اعتقاد دارند که عدم دسترسی مردم کوبا به اینترنت به دلیل سیاست‌های دولتمردان این کشور است و با وجود رفع تحریم‌ها دسترسی‌ها هم‌چنان محدود باقی خواهد ماند. اما دولتمردان کوبایی این مورد را قبول ندارند و می‌گویند:
هم‌اکنون کوبا در آستانه‌ی ورود به عصری جدید و ارتقا فناوری‌های عظیم است، اما این کشور جزیره‌ی کوچکی است که به مقدار زیادی کار و انرژی نیاز دارد.
ورود کوبا به دوران مدرن با تکنولوژی‌های بالا نیازمند بهینه‌سازی شبکه‌های بی‌سیم، آموزش نیروی کار IT و بسیاری از ملزومات دیگر خواهد بود و ممکن است به سرعت پیش نرود. امید اینکه مردم کوبا نیز به زودی قادر به اتصال به شبکه‌ی جهانی وب باشند.