اتحادیه اروپا چند ماه پیش تصمیم گرفت به مردم این امکان را بدهد تا با ارائهی درخواست به موتورهای جستجو بتوانند از حق فراموشی در اینترنت برخوردار شوند. بر اساس این قانون کاربران میتوانند از گوگل، یاهو و شرکتهای دیگر بخواهند تا اطلاعات مربوط به آنها را از موتورهای جستجو خود حذف کنند. زمینهی تصویب چنین قانونی شکایت حقوقی شهروند اسپانیایی بود که نامش 15 سال پیش به دلیل شرکت در مزایده فروش خانه در یک روزنامهی اینترنتی آمده بود و روزنامه نمیپذیرفت اطلاعات او را از آرشیو خود پاک کند.
عده ای از همان ابتدا معتقد بودند قانون "حق فراموش شدن" حتی اگر برای همه و بسیار دقیق و هدفمند اجرا شود بازهم میتواند عواقب بدی در پی داشته باشد. حریم خصوصی هر فرد حق قانونی اوست اما به نظر میرسد این قانون بیشتر از اینکه زمینه را برای حفظ این حریم فراهم کند، به افراد کمک میکند تا با نوعی فریبکاری هویت آنلاین خود را تغییر دهند.
مردی که تصاویری از کودک آزاری وی در اینترنت پخش شده بود و پزشکی که بیمارانش شکایات بسیاری برعلیه وی نوشته بودند، اولین افرادی بودند که از گوگل خواستند اطلاعات مربوط به گذشتهی آنها را از موتور جستوجوی خود پاک کند. بنابراین نکتهی مبهم دیگری نیز برای شرکتها بوجود میآمد، موتورهای جستجو چگونه باید عمل کنند و چه اطلاعاتی باید حذف شود. شاید بتوان ناظری را تعیین کرد تا تمام اطلاعات موجود را بررسی کند و دربارهی اینکه کدام باید حذف شود و کدام باید برای حفظ منافع عمومی باقی بماند، تصمیم بگیرد. این در حالی است که آمارها نشان میدهد ماهانه 100 میلیارد جستجو تنها با استفاده از موتور جستوجوی گوگل صورت میگیرد.
این واقعیت که هر فردی بخواهد اطلاعات مربوط به خود را از حافظه جستوجوی گوگل پاک کند به اصل موضوع آزادی بیان لطمه میزند. قانون حق فراموششدن، نوعی سانسور است که صاحبان قدرت میتوانند با استفاده از آن گزارشهای موجود در مورد عملکرد خودشان را از اینترنت حذف کنند. بیشتر افرادی که دوست دارند اطلاعات گذشتهی خود را پاک کنند، سیاستمداران و افراد مشهور جامعه میباشند که حذف گذشتهی آنها منافع افکار عمومی را به خطر میاندازد. البته سخنگوی اتحادیه اروپا در پاسخ به این موضوع گفته است:" دادگاه در چنین شرایطی منافع عموم مردم را به درخواست کاربر ترجیح خواهد داد".
امروزه اینترنت به ابزاری ارزشمند برای خبرنگاران تبدیل شده است. روزنامهنگاران برای جمعآوری اطلاعات و نیز برای انتقال نوشتههای خود به دیگران از موتورهای جستوجو استفاده میکنند. روزنامه نگاری شهروندی نیز مفهومی است که در همین راستا بوجود آمده است. این در حالی است که قانون "حق فراموش شدن" به مردم اجازه میدهد مطالب نوشته شده در مورد خود را از موتور جستوجوی شرکتهایی مانند یاهو وگوگل حذف کنند. طبیعتا این فرآیند لطمهی بسیاری به خبرگزاریها و روزنامهها وارد خواهد کرد.
با وجود اینکه این قانون در حال حاضر فقط در اروپا اجرا میشود ولی متاسفانه تاثیر خود را بر کشورهای دیگر نیز گذاشته است. تعهد اروپا به حفظ اطلاعات و حریم خصوصی افراد به شکل دادن هنجارهای جهانی کمک کرده است. "حق فراموش شدن" دو اصل آزادی بیان و حریم شخصی را در برابر یکدیگر قرار میدهد. گوگل گزارشی را منتشر کرده است که نشان میدهد تعداد زیادی از مقامات دولتی سراسر جهان سعی دارند با استفاده از این قانون نتایج جستوجوهایی را که موقعیت سیاسی آنها را تهدید میکند، از موتورهای جستوجو حذف کنند.
هرچند این قانون در اتحادیه اروپا رسما تصویب شده است اما میتوان امیدوار بود راهحلهای دیگری نیز برای حفظ حریم خصوصی افراد مطرح شود، به گونهای که در تضاد با اصل آزادی بیان نباشد. گوگل به عنوان بزرگترین موتور جستجوی جهان نقش بزرگی را در این زمینه ایفا میکند. این شرکت قصد دارد با سر باز زدن از اجرای "حق فراموش شدن" در سطح بین المللی، اتحادیه اروپا را مجبور به لغو این قانون کند.